چهاردهم مرداد ماه سالروزوفات قمرالملوک وزیری خواننده ء فقید موسیقی کلاسیک ایرانی ست. وی که در سال 1284 در شهر قزوین به دنیا آمد، بر خلاف بسیاری دیگر از هنرمندان هم عصر خود از لحاظ شرایط زیستی و خوانوادگی موقعیت مناسبی برای گرایش به موسیقی نداشت، اما علاقه وافر وی به موسیقی و علی خصوص آواز ایرانی مانع از دلسردی و در این راه شد و باعث گردید که او به هر نحوی که شده به ادامه ی کار خود بپردازد.
نکته ای که نباید از آن غافل شد اینست که این هنرمند در دورانی می زیسته که زن ها از نظر اجتماعی و فرهنگی بسیار محدود و دست و باسته بودند و حتی اجازه ی رخ نمایاندن هم نداشتند، چه رسد به آواز! لیکن اقبال ِ خوش قمرالملوک در آن بود که در ابتدای جوانی با یکی از استاتید بنام عصر خود (استاد مرتضی نی داوود) در یکی از محافلی که بی سروصدا و بی حاشیه (قابل توجه امروزی ها!!!) برگزار می شد آشنا گردید و از آن به بعد با اجرای برنامه و ضبط صفحه های متعددی به شهرت مسال زدنی دست یافت. و این یکی دیگر از خوش خوئی های اقبال وی است که در آن زمان تازه فناوری ضبط صفحه های گرامافون به ایران وارد شده بود و امکان عرضه ی آنها در بین مردم وجود داشت. از سوی دیگر با تاسیس را دیو در ایران وی توانست آثار خود را با اساتید آوانگارد موسیقی ایرانی به طور زنده اجرا نماید.
اما آنچیزی که ،فارغ از پتانسیل های هنری و موسیقائی وی؛ به نظر شخص من در مورد وی جالب توجه بوده بینش روشن وی در باب مسائل مملکتی ِ عصر خود بود، که باعث امتناع وی از درخواست وزیران و صاحب منصبان عصر رضاخان برای برقراری مراوده با ایشان گردیده است. لازم به ذکر است که ارتباطاتی که وی با امثال ایرج میرزا و میرزاده ی عشقی داشته در تحقق این موضوع بی تاثیر نبوده است.
اما پایان زندگی هنری و مادی ِ قمر غایت تلخیست که ممکن است در کمین هر هنرمند چهره شده و محبوبی نشسته باشد. وی روزگاری برسریر ستایش و تکریم عوام و خواص دوران خود تکیه داده بود، در هفت سال آخر عمر به دلیل سکته ای که قدرت حنجره ی اورا از وی ستانده بود در فقر و تنهای با زندگی بیرحمی که برایش بوجود آمده بود دست و پنجه نرم می کرد، و تاسف بار تر آنکه وی در اواخر عمر خود برای تامین مخارج و هزینه های خود مجبور به مطرب پیشه گی در کافه ها گردیده بود! حتی پس از مرگش که در سال 1338 به وقوع پیوست جنازهء وی نیز در خلوتی کامل و بدون حضور بسیاری از هنرمندان و علاقه مندان وی تشییع شد.
او در برهه ای زندگی میکرد که آلات و ادوات مدرن به همراه فرهنگی غرب مآبانه در میان عوام نیز رسوخ کرده بود و الزام تغییر در افعال و بینش های فرهنگی و هنری کاملا محسوس بود ازاینرو به اعتقاد نگارنده زندگی امثال چنین هنرمندانی (هرچند که در آن عصر به غیر از او امثال نیما و صبا و....) که هنرشان به نوعی سنت شکنی و بدعت گذاری در عرصه بود می بایست بیش از این مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و تودیع ِ آن در بین نسل جوان سهل الوصل تر گردد. چه اینکه اینان پیش قراولان عرصه ی هنر در عصر مدرن بوده اند و باید منصفانه اعتراف کرد که بسیار منطقی تر و اصولی تر از هنرمندان ِ عصر ما با ارمغان فرنگستان مواجه شده اند و از آن بهره جسته اند.
در این باره :
لینک مستقیم به این مطلب: پنجاهمین سالمرگ قمرالملوک وزیری
0 comments:
Post a Comment